Een kritisch onderzoek naar de forensische psychiatrie (TBS) in Nederland en de beweging ter vervanging van vergeldende gerechtigheid

De psychiatrie heeft een toenemende invloed in het Nederlandse strafrecht via Terbeschikkingstelling (TBS). Er is een beweging die gelooft dat de mens te reduceren is tot toevallige chemie in de hersenen en dat er dus geen sprake is van een vrije wil of schuld. Idealiter wordt volgens deze beweging het strafrecht vervangen door forensische psychiatrie.

Gezaghebbende Nederlandse advocaten verzetten zich al jaren tegen de tbs maatregel met onder meer een boycot van de tbs maatregel in 2009. De advocaten hekelen de ‘willekeur door omstreden artsen’ dat aan de basis ligt van de maatregel.

(2009) Advocaten raden cliënten tbs af Advocaten raden hun cliënten af mee te werken aan psychiatrisch onderzoek in het Pieter Baan Centrum wat resulteert in een boycot van de tbs maatregel. Volgens de advocaten is bij tbs-instellingen sprake van willekeur bij beoordelingen en is vooral niet duidelijk wanneer iemand is uitbehandeld wat resulteert in situatie van opsluiting voor onbepaalde tijd. Bronnen: Het Parool (PDF) | rechtsethiek.nl

Psychiatrische diagnoses worden vaak betwist, waardoor willekeur ontstaat.

(2019) Psychiatrische diagnoses ‘wetenschappelijk zinloos’ Hoogleraar klinische psychologie John Read, University of East London, zei: "Misschien wordt het tijd dat we stoppen met te doen alsof medisch klinkende labels iets bijdragen aan ons begrip van de complexe oorzaken van menselijk leed of van wat voor soort hulp we nodig hebben als we in psychische crisis verkeren.” Bron: Science Daily

De situatie van willekeur leidt tot absurde toestanden waarbij soms tientallen psychiaters in de media debatteren of een dader de diagnose schizofrenie heeft zoals het geval was bij de Belgische moordenaar Kim de G. die als Joker geschminkt in een kinderdagverblijf babies vermoordde. In het geval van Kim de G. hebben uiteindelijk 12 psychiaters publiekelijk tegenstrijdige diagnoses gesteld.

Kim de G. stond vóór hij zijn misdaad pleegde op het punt om onder dwang afgevoerd te worden naar een psychiatrische inrichting, nadat zijn ouders naar een psychiater waren gestapt. Maar de huisarts van de familie was het niet eens met de psychiater en haalde er nog een psychiater bij en die beoordeelde Kim de G. als een gezonde jongen.

Twee psychiaters diagnosticeerden vlak voor de gruwelijke misdaad dat Kim de G. schizofrenie had terwijl twee andere psychiaters oordeelde dat hij een doodnormale jongen was, die niets mankeerde. Uiteindelijk heeft na zijn gruwelijke misdaad een team van vijf psychiaters Kim de G. als een gezonde jongen beoordeeld.

(2010) Kim de G. is gezond Bron: De Telegraaf

Ook bij de Nederlandse zaak rond de Bijenkorfmoeder kwam de willekeur tot uiting waarbij de moeder die haar kindje doodde door haar in het Bijenkorf warenhuis van de balustrade te gooien werd gediagnosticeerd met een ‘eenmalige psychose’ terug in de tijd zodat ze geen straf kreeg én geen psychiatrische behandeling kreeg opgelegd, en dus eenvoudigweg op vrije voeten werd gesteld.

Bijenkorfmoeder

Bijenkorfmoeder op vrije voeten gesteld

Het OM sprak van een „gemankeerd psychiatrisch onderzoek” onder meer doordat de verdachte erop gebrand zou zijn geweest onder de tbs-maatregel uit te komen. Daarbij waren de vier psychiaters die de vrouw in eerste instantie hebben onderzocht tot uiteenlopende diagnoses gekomen waardoor het toenmalige gerechtshof zich, op aandringen van het OM, genoodzaakt zag de vrouw ter observatie te laten opnemen in de psychiatrische observatiekliniek Pieter Baan Centrum (PBC), om uit de impasse te geraken die was ontstaan.

Volgens de psychiaters van het PBC was de vrouw ten tijde van het incident in het warenhuis geheel ontoerekeningsvatbaar. Ze zou hebben geleden aan een eenmalige paranoïde psychose. De vrouw was volledig in de greep van waandenkbeelden en stond los van de realiteit. Het hof heeft de conclusie van het Pieter Baan Centrum overgenomen dat bij de vrouw geen geestelijke stoornis is vastgesteld en dat de psychose éénmalig was.


Duitse postbode wordt gerechtspsychiater

Gert Postel book Doktorspielewww.gert-postel.de

De Duitse postbode Gert Postel wilde na een desastreuze behandeling van zijn moeder aantonen dat de psychiatrie een zwendel is en infiltreerde met succes het gerechtspsychiatrische establishment en werd bijna benoemd tot hoogleraar gerechtspsychiatrie en directeur van een forensische kliniek met zelfverzonnen diagnoses.

Postel: ‘Men kan in de psychiatrie alles, maar dan ook alles op een plausibele manier verklaren: als psychiater kun je het tegendeel, maar ook het tegendeel van het tegendeel beweren. Wie het psychiatrische vocabulaire beheerst, kan eindeloos doorgaan met het debiteren van onzin en daarmee gestudeerde lieden inpakken.’

Postel: ‘Het is een kwestie van psychiatrische spraakacrobatiek en een beetje enscenering.’ Postel : ‘Ik dacht bij mezelf: wie is hier nou eigenlijk de oplichter: zij of ik?’

(2004) Een postbode wordt gerechtspsychiater Autobiografie van een vakkundige oplichter. ‘Wie het psychiatrische vocabulaire beheerst, kan eindeloos doorgaan met het debiteren van onzin en daarmee gestudeerde lieden inpakken’ – aldus de voormalige postbode Gert Postel, die het in praktijk bracht. Bron: Skepsis.nl


Geen wetenschappelijke basis voor selectieve vervolging

In een groot onderzoek door de Universiteit van Oxford naar de link tussen de diagnose schizofrenie en crimineel gedrag onder 96.000 mensen is aangetoond dat het risico op geweldsmisdrijven amper 1,2x zo groot is in vergelijking met de ‘gewone’ populatie. Dat betekent dat er geen wetenschappelijke grond is voor selectieve vervolging van mensen op basis van een psychiatrische diagnose. Het risico op criminaliteit is bij ‘gewone’ mensen nagenoeg even groot.

(2009) Kleine kans op geweld bij schizofrenie, tenzij er drugs en alcohol in het spel zijn Veel mensen associëren schizofrenie en gewelddadige criminaliteit, maar het is minimaal tenzij er ook drugs- of alcoholproblemen zijn, blijkt uit een grootschalig onderzoek onder leiding van de Universiteit van Oxford. Bron: Universiteit van Oxford

Bovendien toonde een groot FBI-onderzoek aan dat de meeste massaschutters geen psychische problemen hebben. Dit bewijs roept vragen op over de geldigheid van het gebruik van forensische psychiatrie als vervanging voor vergeldende gerechtigheid.

(2021) FBI-onderzoek: de meeste massaschieters zijn niet geestesziek Prominente FBI-profiler Mary Ellen O'Toole zegt dat de meeste mensen met psychische problemen geweldloos zijn, en bovendien dat massale schietpartijen planning en vooruitziendheid vereisen. Daders, zei ze, "moeten met een zekere mate van duidelijkheid denken." Mijn ervaring is dat dit individuen zijn. zijn degenen die, als er een psychisch probleem is, nog steeds zeer strategisch kunnen functioneren, en op een zeer koelbloedige en harteloze manier. Geestelijke gezondheid is niet het probleem. Bronnen: WebMD | Stem van Amerika


De implicaties van het afwijzen van schuld en het omarmen van forensische psychiatrie

Determinisme (het geloof dat er geen vrije wil is) ligt aan de basis van de psychiatrie en eugenetische praktijken zoals GGO en een gevolg van het geloof in determinisme is de afschaffing van het vergeldende strafrechtssysteem dat dient te worden vervangen door forensische psychiatrie.

Als de samenleving het idee zou omarmen dat schuld niet bestaat, dat individuen niet verantwoordelijk zijn voor hun misdaden en dat criminelen in plaats daarvan aan psychiatrische zorg moeten worden onderworpen, zouden de implicaties voor menselijke interactie ingrijpend zijn.

Rejecting retributive justice

Retributivisme afwijzen: vrije wil en strafrecht

Verreweg de meest verontrustende implicatie van de zaak tegen de vrije wil, voor de meesten die ermee te maken krijgen, is wat het lijkt te zeggen over moraliteit: dat niemand ooit echt een beloning of straf verdient voor wat ze doen, want wat ze doen is het resultaat van blinde deterministische krachten (plus misschien een beetje kwantumwillekeur). "Voor de vrije wil-scepticus", schrijft filosofieprofessor Gregg Caruso in zijn nieuwe boek Just Deserts, een verzameling dialogen met zijn collega-filosofieprofessor Daniel Dennett, "is het nooit eerlijk om iemand als moreel verantwoordelijk te behandelen." Als we de volledige implicaties van dat idee zouden accepteren, zou de manier waarop we elkaar behandelen - en vooral de manier waarop we criminelen behandelen - onherkenbaar veranderen.

Voor Caruso, die filosofie doceert aan de State University van New York, betekent dit alles dat vergeldende straffen - een crimineel straffen omdat hij het verdient, in plaats van het publiek te beschermen of als waarschuwing voor anderen te dienen - nooit gerechtvaardigd zijn.

(2019) Vrije wil Scepsis in recht en samenleving: een uitdaging voor vergeldende gerechtigheid Bron: Filosofische beoordelingen van de Notre Dame

Wat zou er gebeuren als mensen gaan geloven dat er geen schuld is, en dat mensen niet verantwoordelijk zijn voor misdaad, en dat criminelen in plaats daarvan moeten worden onderworpen aan psychiatrische zorg? Het zal iets effectueren in menselijke interactie.

Preventieve psychiatrische maatregelen gaan per definitie over het vervolgen van mensen op basis van vage vermoedens en niet op basis van feiten. Het zal ertoe leiden dat mensen de fundamentele waardigheid als mens (onschuldpresumptie) verliezen voordat ze een misdaad hebben begaan, waardoor ze sneller daadwerkelijk een misdaad zullen begaan.

Wanneer op vage vermoedens gebaseerde vervolging effectief wordt in de samenleving dan zal dat sommige mensen in gevaar brengen terwijl ze geen misdaad hebben begaan. In een conflictsituatie ligt het voor de hand dat de wederpartij het vereiste van preventieve psychiatrische maatregelen kan concretiseren waardoor de getroffene een reden heeft verloren om geen misdrijf te plegen. De maatregel voor een misdrijf dat hij niet heeft begaan, is vooraf bepaald. De basale waardigheid als mens was al verloren (psychiatrische stoornissen en behandelingen zijn zeer stigmatiserend).

Crimineel gedrag is een potentieel, dus als mensen gaan geloven dat het wordt veroorzaakt door een hersenziekte waar ze zelf niets aan kunnen doen dan zullen ze logischerwijs sneller daadwerkelijk een misdrijf plegen.

Vraag: waarom zou men de vrije wil willen verdedigen?

De mensen die de beslissingen nemen als het gaat om vergeldend strafrecht (wetgevers en mensen die werkzaam zijn in het strafrechtelijk systeem) zullen hun beslissingen moeten nemen op basis van een evaluatie van de geldigheid van een geloof in de vrije wil.

Waarom zou het belang van een crimineel zwaarder wegen dan bijvoorbeeld het verlangen van slachtoffers voor vergelding, of een voorbeeldfunctie voor de samenleving met betrekking tot goed en slecht gedrag?

Het zal uiteindelijk neerkomen op het afschaffen van het geloof in de vrije wil.

Als wetgevers worden voorzien van het idee dat misdaad kan worden voorkomen, en wanneer dat idee wordt onderbouwd en gepromoot door een wetenschapsveld in het algemeen, dan lijkt er weinig argumentatief vermogen te zijn om weerstand te bieden aan een voorstel om het vergeldende strafrechtssysteem te vervangen door psychiatrie.

Ondanks de financiële belangen van de advocatuur kunnen de farmaceutische industrie + psychiatrie + het idee van het kunnen voorkomen van criminaliteit de overhand krijgen. Er is voor hen eenvoudigweg veel meer geld mee gemoeid en ze kunnen een beeld schetsen van een betere wereld.

Het zal neerkomen op het vermogen om de vrije wil te verdedigen. En als die verdediging onmogelijk is (voor een individu), dan zullen mensen waarschijnlijk eenvoudigweg hun vertrouwen stellen in een wetenschapsveld. Het is een keuze zonder risico versus het nemen van verantwoordelijkheid voor het verdedigen van de vrije wil. Het zou kunnen verklaren waarom de psychiatrie zo gemakkelijk wint, terwijl in eerste oogopslag vrije wil scepticisme twijfelachtig zou kunnen lijken.

Een ‘geloof’ in de vrije wil aan de kaak stellen

Zullen mensen die in het strafrecht werken het geloof in de vrije wil kunnen vasthouden? Ze hebben het veel moeilijker. Ze hebben misschien geen filosofische achtergrond en worden misschien alleen geconfronteerd met de realiteit van misdaad in het kader van hun beroep.

Wanneer een rechter dagelijks met gruwelijke misdrijven wordt geconfronteerd dan kan het op een gegeven moment logisch zijn dat de rechter een kans wenst om de misdrijven te voorkomen. Het afschaffen van een geloof in de vrije wil lijkt dan misschien de kans waard. Een wetenschap + industrie van miljarden dollars staat te popelen om de verantwoordelijkheid en controle over te nemen.

Het lijkt erop dat een louter plausibele filosofische overweging het moeilijk kan hebben om de vrije wil te verdedigen op het moment dat een hint van een kans op preventie zich aandient als een keuze.

Niemand kan het iemand kwalijk nemen die ervoor kiest om het geloof in de vrije wil af te schaffen ten gunste van een vervanging van het strafrechtssysteem door preventieve psychiatrische maatregelen. Integendeel, het vasthouden aan een geloof in de vrije wil op basis van filosofische overwegingen draagt een zware verantwoordelijkheid.